እግዚኣብሔር ኣምላኽ፡ ኣምላኽ ኣብርሃም ይስሓቅ ኣምላኽ ያእቆብ ተባሂሉ ተሰምዩ ኣሎ። እዚ ኸኣ ኣምላኽ ህያዋን ማለቱ እዩ። እግዚኣብሔር ብሰብ እንክጽዋዕ ኣዝዩ ዘገርምን ኣዝዩ ዓሚቕን እዩ። ብፍላይ እኻ ድኣ ታሪኽ ናይ ሰብ ምስ እንርድኦ፡ እግዚኣብሔር ንሰብ ክሳብ ክደይ ከም ዝመጎሶን ከም ዘፍቀሮን ንምርዳኡ ከቢድ ኣይኮነናን። ዋላ እኻ እግዚኣብሔር ብስም ኣብርሃም ይስሓቅን ያእቆብን እተጸውዐ፡ እዞም ኣቦታት ድኻም ስለ ዘይጠበቆም ኣይነበረን። የግዳስ እግዚኣብሔር ስለ ዝጸውዖምን ኣብኦም ድማ ዝጀመሮ ስራሕ ስለ ዝነረን ክሳብ መጨረሽታ ስለ ዝተዓገሶምን ዝተሸከምምን እባ ድኣ። እስኪ ያዕቆብ ኣብ መንጎ ዮሴፍን የሕዋቱን ኣብ ዝነበረ ምጉሩፋጥ ከም ኣቦ ዝነበሮ ኣካይዳ ንመልከት።
እዚ ኩሉ ኣብ መንጎ ዮሴፍን የሕዋቱን ክኸውን ከሎ ያእቆብ ኣበይ ነይሩ? ዝብል ሕቶ ክለዓል ናይ ግድን እዩ። የሕዋቱ ክሳብ ክንድዚ ክጸልእዎን ክቅየምሉን ከለዉ ዝተዓዘቦ ነገር ኣይነብረን? ወይውን ገለ ሕሹኽ ዝብሎን፡ ዝነግሮን ኣይተረኽበን? ወይስ ብዙሕ ግዜ ኣብ መጋሰ ተጸሚዶም ስለ ዝነበሩ ንኽዛረቦምን ከዕልሎምን ዕድል ኣይረኸበን? ዋላስ ያዕቆብ ደሃይ ደቁ ክገብር ልቡ ኣብ ስድራኡ ዘውደቀ ስለ ዘይነበረ እዩ? መቸም ናብ ሓሳብካ ዝውሕዝ ብዙሕ እዩ። ስርዓት ዝጎደሎም ኣቦ ስለ ዘይነበሮም እዩ ከይንብል፡ ኣቦ ነይርዎም እዩ። ብብዙሕ ተመክሮ እኳ ደኣ ዝሓለፈ። ግን...ያዕቆብ ንዝሓለፎ ሕማቅ ይኹን ጽቡቅ ተመክሮ ናብ ደቁ ከሕልፎ ዘይምኻሉ’ዶ ይኸውን? ይዕቆብ ብእግዚኣብሔር ጥራይ ዘይኮነ፡ ብስድርኡ’ውን ፍቱው እዩ ነይሩ፡ ብፍላይ እኳ በዲኡ። ካብዚ ዝተላዕለ ኤሳው ክረኽቦ ዝነበሮ በረኸት ብምኽንያት ኣዲኡ ካብ ይስሓቅ ረኺብዎ እዩ። ኤሳው ኣዝዩ ስለ ዝሓረቀ ድማ ንያእቆብ ክቀትሎ ደልዩ ነይሩ እዩ። ዝተዓመጸ ስለ ዝመሰሎ ድማ ንስድራኡ ዘጉሂ ምኻኑ እናፈለጠ ብዙሕ ሕማቅ ምርጫታት መሪጹ እዩ። ያእቆብ ድማ ብዙሕ ዋጋ ኸፊሉ። ናይዚ ኩሉ ፍጻሜ ግና ዘስተውዓለሉ ኣይመስልን እዩ።
ኣብ ሓደ ስድራ ኣቦ ዘለዎ ቦታ ዓብ እዩ፡ ደቁ ኣብ ምምልማልን ስርዓት ኣብ ምትሓዝን ድማ ማንም ክትክኦ ዘይክእል ተራ ኣለዎ። ስለዚ ኣቦ ግቡእ በታኡ ክሕዝ ናይ ግድን እዩ። ግና ያዕቆብ ደኾን ኣብ ገዛ ኣርኣያ ዝለ ዘይኮኖም፡ ግቡእ መገዲ ስለ ዘየስተምሃሮም ናብ ከምዚ ዚበለ ባእስን ምትህልላኽን በጺሖም? ወይስ ደቁ ዝቃመትዎ፡ ክኾንዎ ዝደልዩ ናይ ኣቦ ባህርይ ስለ ዘይነበሮ ይኸውን? ኣቦ ዘይብሉ ስድራ ስርዓት ዘልዎ ኮይኑ ክእርነብ ኣጸጋሚ እዩ። ኣምላኽ ምሕረቱ እንተ ዘይኣብዚሑሉ፡ ከም ደቂ ዛግራ በብዝጥዕሞም፡ ጽቡቅ ብዝመስሎም ንምኻድ ዘቅንዖም ኣይክህሉን እዩ። ቆልዓ ኽዓቢ ከሎ ኣርኣያ ዝኾኖ ይደሊ እዩ እንተበልና ዝጋነን ኣይኮነን። ንንብረቱ፡ ትምህርቱ፡ ኣካይድኡ፡ ንዓቅሉ፡ እናተቃመቱ ዝስዕብዎ ኣቦ ዘለዎም ቆልዑት ብሓቂ ብጹኣን እዩም። ሕቶ እንክህልዎም ከይዶም ዝሓትዎ፡ ነገራት እንከዋጥሮም ከይተሰከፉ ነገራቶም ዘፍስሰሉ፡ ካብ ተመክሩኡን ፍልጠቱን እናቀድሑ ናይ ፍልጠት ማዕኸኖም ንኽመልኡ ኣቦ ክህልዎም ኣለዎ። ኣብ መንጉኦም ዘይምርድዳእን ዘይምስምማዕን ኣይርከብን ማለት ኣይኮነን፡ የግዳስ ከምኡ ዝበለ ኣቦ እንክርከብ ነገራቶም ናብ ዝገደደ ከየምረሐ ብቀሊሉ ክዓጽውዎ የኽእሎም እዩ።
ምልስ ኢልና ናይ ያዕቆብ ህይወት እንተሪኢና፡ ያዕቆብ ኣብ ደቁ ዝነበሮ ኣተሓሕዛ ብዙሕ ስክፍታ ዝፈጥር እዩ። ካብኡ ዝተላዕለ ኣብ ገዛእ ርእሶም ዝነበሮም ኣጥማምታ (self-esteem) ከይተተንከየ ኣይተርፍን እዩ ዝብል ግምት ኣለኒ። ያዕቆብ ንራሄል ኣዝዩ ስለ ዝፈተዋ ክምርዓዋ ምኽሩ ብምቁራጽ ዝኾነ ዋጋ ክኸፍል ተዳልዩ እዩ። ንሓምኡ ድማ 7 ዓመት ክግዝኦ ተሰማምዐ። አተን 7 ዓመት ምስ ኣኸላ ሓምኡ ብምትላል መጀመርታ ንልያ እዩ ዝሃቦ። ስለዚ ያዕቆብ ብግዲ ደኣ እምበር ፈትዩ ንልያ ሰበይቱ ክትኮኖ ኣይወሰዳን። ስለ ዝኾነ ኣብኣ ኮነ ካብ ልያ ካብ ዝውለዱ ቆልዑ ብዙሕ ተገዳስነት ዝነብሮ ኣይመስልን እዩ። ኣባታዊ ፍቅሪ እናሃበ የዕብዮም ነይሩ ዘብል ኣቀራርባ ኣይነበሮን። እዚ ድማ ኣብ ገዛእ ርእሶም ኮነ ንሓድሕዶም ጽቡቅ ዝኾነ ሃዋሁው ዝፈጥር ኣይነበረን።
ያእቆብ ኣብ ዮሴፍ ዝነበሮ ኣረኣእያን ኣተሓሕዛን ካብቶም ካልኦት የሕዋቱ ፍልይ ዝበለ እዩ። እዚ ዝኾነ ድማ ዮሴፍ ካብታ ዝፈትዋ ዝነበረ ሰበይቱ ማለት ራሄል ብምውላዱ እዩ። ዮሴፍ ካብ የሕዋቱ ፍልይ ዝበለ ኣካይዳ ነይርዎ ክኸውን ይኽእል እዩ። ያእቆብ መጎሱ ዘብዝሓሉ ቀንዲ ምኽንያት ግና ወዲ እታ ዝፈትዋ ሰብይቱ ብምንባሩ እዩ። ስለ ዝኾነ ወለል ዝብል በብዓይነቱ ሕብሪ ዘለዎ ቀምሽ ዝኸደኖ። ሓቂ እዩ! ያዕቆብ ብገንዘቡ ከም ድሌቱ ክገብር ዝኽልክሎ የልቦን። የግዳስ ንኹሎም ደቁ ብሓደ ዓይኒ እናጠመተ ሓደ ዝዓቀኑ ፍቅሪ ክልግሰሎም ሓላፍነት ነይርዎ እዩ። ያእቆብ ከምዚ ብምግባሩ ደቁ ኣብ ንሓድሕዶም ዘለዎም ኣረኣእያን ኣቀራርባን ንምብልሻው ምኽንያት ክኸውን ይኽእል እዩ። ሓደ ግዜ ሮቤል፡ ቦኽሪ ወዲ ያእቆብ ካብ ልያ ዝወለዶ፡ ምልዖ ሒዙ ካብ መሮር ምስ ተመልሰ፡ ኣብ መንጎ ራሄልን ልያን ዝነብረ ዘረባ ንእዝንኻ ጥዑም ኣይነበረን። እቲ ዘሕዝን ድማ እቲ ዘረብ ኣብ እዝኒ ሮቤል ምንባሩ እዩ። ራሄል ካብ ምልዖ ወዳ ክትመቅላ ንልያ ምስ ሓተተታ፡ ልያ ዝሀበቶ መልሲ ስምዒትካ ዝትንኪ እዩ፡ “ሰብኣየይ ዝወሰድክለይ ከይኣክልሲ ሕጂ ኸኣ ምልዖ ወደይ፡ ኣይህበክን እየ” በለታ። ብሓደ ነገር ግና ተሰማሚዐን። ካብ ምልዖ ወዳ ክትህባ እሞ ያዕቆብ በታ ለይቲ ምስ ሊያ ክሓድር ሕራይ ተበሃሃላ። ያዕቆብ ለይቲ ካብ መሮር ምስ ኣተወ ድማ፡ ልያ ንእዝንኻ ክትሰምዖ ዘስደምም ዘረባ ተዛረበቶ። “ብምልዖ ወደይ ዓዲገካ እየ እሞ ሎሚ ለይቲ ምሳይ ኢኻ ትሓድር” ብምባል ካብ መገዲ ናብ ቤታ ወሰደቶ። ያእቆብ ብዙሕ ግዚኡ ምስ ራሄል የሕልፎ ምንባሩ ክትግምቶ ዘጸግም ኣይኮነን። ስለዚ ድማ ያእቆብ ምስቶም ከልኦት ደቁ እኹል ግዜ የሕልፍ ነይሩ’ዶ ይኸውን ዝብል ሕቶ ክልዓል ባህርያዊ እዩ። እቲ ኣብ መንጎ ራሄልን ልያን ዝነብረ ዘይምቹእ ውድድር’ውን ያእቆብ እንተ ዘየዐርይዎ፡ ናብ ደቁ ክሓልፍ፡ ንርክቦም ድማ ብኣሉታ ክጸልዎ ይኽእል እዩ።
ያእቆብ ናብ ኤሳው ሓዉ ክምለስ ከሎ’ውን ብዙሕ ፍርሒ ነበሮ። ኤሳው ክሳብ ሕጂ ኮርዩ እንተሃልዩ ንያእቆብ ክቀትሎ ይኽእል እዩ። ስለዚ ኩራ ሓዉ ንምዝሓል ኣቀዲሙ ህያብ ሰዲዱሉ ነበረ። ሓደ ካብቶም ኣቀዲሙ ዘሕለፎ ግልያኡ ግና ኤሳው ምስ 40 ፈረሰኛታት ኮይኑ ክቀባበለካ ይመጽእ ኣሎ ብምባል ንያእቆብ ነገሮ። ያእቆብ ኣዝዩ ስለ ፈርሀ፡ ነቲ ኣብ ቅድሚኡ ዝነበር ሓደጋ ክምክቶ ከም ዘይክእል ስለ ዘስተዎዓለ ንመጓሲኡ ኣብ ክለተ ጭፍራ መቂሉ ንኽልተ ሽነኽ ሰደዶ። ምናልባት ኤሳው ሓደጋ እንተወደቆ ብምፍራህ መጀመርታ ነተን ናይ ራሄልን ሊያን ዝነብራ ኣግራድ እሞ ያዕቆብ ዝወለደልን ምስ ደቀን ኣሕለፈን። ደሓር ድማ ንልያን ምስ ደቃን፡ ኣብ መጨረሽታ ድማ ንራሄል ምስ ወዳ ኣሕለፎም። እዚ`ውን ኣብ ኣንስቱን ኣብ ኩሎም ደቁ ጽቡቅ ዝኾነ ስምዒት ዝፈጥር ኣይመስለንን። ኤሳው ሓደጋ ኣንተወደቆ ብምሕሳብ ንምንታይ ንገሊኣቶ መጀመርታ ንኻልኦት ድማ ብድሕሪት ጌሩ ዘሕለፎም? ኩሎምዶ ደቁ ኣይኮኑን? ከም ሓደ ጌሩ ክርእዮምዶ ኣይምተገብአን? እዚውን ኣብ ገዛእ ርእሶም ጥራይ ዘይኮነ ኣብ ነሓድሕዶን ዘሎ ርክብ ዘበላሹ እዩ። ያእቆብ ነቲ ካብ ራሄል ዝተውልደ ብንያም ካብ ሓደጋ መታን ክዕቕብ ኢሉ ንዝነበሮ ስድራ ኣብ ሓደጋ ጥሜት ዘእተወሉ ኣጋጣሚውን ነይሩ እዩ። እቶም ዝተረፉ ደቂ ያእቆብ ዝገብርዎ ስለ ዝጠፍኦምን ስለ ዝተወድኦምን ኣብ መጨረሽታ ንያዕቆብ፡ “ንሕናን ደቅናን እንተንመውት ግድና የብልካን” ብምባል ከቢድ ዘረባ እተዛሪብዎ። ያእቆብ ካብ ራሄል ዝወለዶም ደቁ ፍልይ ዝበለ ሓልዮትን ምክንኻንን ነበሮ። እዚ ኸኣ ነቶም ካልኦት ሕልናኦም ዝትንኪ ክኸውን ይኽእል እዩ።
ንኩሎም ደቁ ብሓደ ዓይኒ እናጠመተ ኩሉም ኣገደስቲ ምኻኖም እናነገረ የዕቢዎም ነይሩ እንተዝኸውን ናብረኦም ከመይ ምኾነ? ብዘይ ኣፈላላይ ሓደ ዝዓቀኑ ፍቅሪ እናመገበ ከዕብዮም ሓላፍነት ነይርዎ እዩ። ቆልዑት ጥዑይ ዝኾነ ርእሰ ጠመተ ንኽህልዎም ካብ ስድራኦም ዝረኽብዎ ሓልዮትን ምክንኻንን ፍቅርን ብጥዓሚ ወሳኒ እዩ። ምስ ኣሕዋቶም ኮነ ምስ ከባቢኦም ጥዑይ ርክብ ንኽህልዎም ሓጋዚ እዩ። ንስድራኦም ዘዕርፉ ኣብ ሕብረተሰቦም ድማ ጥዑይ ዝኾነ ኣበርኽቶ ክህልዎም ኣብ ህይወቶም ዝገድፎ ጦብላሕታ ኣሎዎ። ናይ ባህርይ ኣጽናዕቲ ከም ዝብልዎ እንተኮይኑ፡ ቆልዓ ኣብ ዳሕራይ ዝህልዎ ህይወት እቲ ቆልዓ ከሎ ካብ ስድራኡ ዝረኽቦ ፍቅርን ሓልዮትን ምክንኻንን ቀንዲ መንጸፍ እዩ።
ፍቅርን ሓልዮትን ግቡእ መግናሕትነ እናረኸበ ዝዓብየ ቆልዓ ጥዑይ ዝኾነ ርእሰ ጠመተ ኣለዎ። ድሓን ዝኾነ ባህርይ ስለ ዝህልዎ፡ ኣብ ህይወቱ ዕዉት ኮይኑ ይሓልፍ። ዝመርጾም የዕሩኽ ጽቡቅ ልማድ ዘለዎም እዮም። ኣብ ሕብረተሰቡ ኣዎንታዊ ዝኾነ ኣበርክቶ ኣለዎ። ኣብ ረበሻን ባእስን ብዙሕ ግዜ ኣይርከብ እዩ። ንጽዩፍ ተግባራት ገዛእ ርእሱ ኣይውፍን እዩ። ኣብ ምንዓብን ዕንወትን ብዙሕ ኣይርከብን እዩ። ብኣንጻሩ ምዕሩይ ዘይኮነ ናይ ኣቦ ኣስተዋጽኦን ርክብን ዘይብሉ ሰብ ኣብ ህይወቱ ገለ ሃጋፍ ይገብር እዩ። ነዚ ሃጋፍ ንምምላእ ድማ ኣብ ዘየድሊ ቦታን ኩነታትን ክርከብ ብዙሕ ዘገርም ኣይኮነን። ቀልጢፉ ሓራቅን ኮራይን ክኸውን ይኽእል እዩ። እንተ ዘይተፈዊሱ ምስ ሰባት ጽሙቅ ሕብረት ክገብር ከጸግም ይኽእል እዩ።
ያዕቆብ ብንስእነቱ ክሎ ዝዘርኦ ኣብ ደቁ ዓጺድዎ እዩ። ያእቆብ ገና ክውለድ ከሎ ኩሩኩረ ሓዉ ሒዙ እዩ ተወሊዱ። እዚ ኣብ ደቂ እስራኤል ጽቡቅ ትርጉም የብሉን። ስለዚ`ዩ ድማ ያእቆብ ዝተባህለ፡ ትርግሙ ከኣ መታለሊ ማለት እዩ። እቲ ዝዓበየ ያእቆብ ዝገበሮ ጌጋ፡ በረኸት ሓዉ ንምርካብ ነቡኡ ምትላሉ እዩ። እዚ ድማ ኣብ ህይወቱ ዝተዘርአ ሕማቅ ዘርኢ እዩ። ያእቆብ ነዚ ዘርኢ ኣብ ዝተፈላለየ ኣጋጣሚ ዓጺድዎ እዩ። ንራሄል ክምርዖ እናተጸበየ፡ ላባን ብምትላል ንልያ ከም ዝሃቦ እሞ ንራሄል ንምርካብ ተወሳኺ 7 ዓመት ከም ተገዝአ ታሪኽ ይምህረና። ደቁ ሌዊን ስምኦንን ንደቂ ሓሞር ንምቅታልውን ከምይ ጌሮም ከም ዘታለልዎ ኣብ ዘፍጥረት ምዕራፍ 34 ዘሎ ታሪኽ ብምንባብ ክንርድኦ ንኽእል ኢና። እቲ ዝኸበደ ድማ ንሓዎም ዮሴፍ ናብ ግብጺ ምስ ሸጥዎ፡ ሓዎም ኣራዊት ከም ዝቀተሎ ኣምሲሎም ብደም እንስሳ ዝጠልቀየ ክዳን ሓዎም ናብ ኣብኦም ምምጽኦም ኣዝዩ ዘገርም። ደቂ ያዕቆብ ነብኦም ዘይፈርሁን ዘየኽብሩም ምምባሮም ድማ ንኽትርድኦ ኣዝዩ ዘጸግም። “ሰብ ነቲ ዝዘርኦ ንዑኡ ክዓጽዶ እዩ” ዝብል ወርቃዊ ሕጊ ኣብ ህወይት ያእቆብ ንኽፍጸም ዝኾነ እንተኾይኑ፡ እዚ በደል ደቁ ጥራይ እዩ ነይሩ ምባል ኣጸጋሚ እዩ።
ኣብ ደቁ ሓሓሊፉ ዝርአ ዝነበረ ስርዓት ዝገደሎ ኣካይዳ መበገሲኡ ካበይ ምኻኑ ንኽትርድኦ ዘጸግም እኻ እንተኾነ፡ ካብ ጥዑይ ዝኾነ ኣረኣእያ ዝተበገሰ ዘምኻኑ ግና ርጉጽ እዩ። ቦኽሪ ወዱ ሮቤል ካብ ሓንቲ ምስ ኣንስቲ ወሰን ሰይቲ ያእቆብ ደቂሱ እዩ። ስምኦን ክሳብ ክንድዚ ብትምኒት ዝነድድ ምንባሩ ንሓሳብካ ዝርብሽ እዩ። ግና ኣብ ውሽጡ ናይ ፍቅሪ ሃጋፍ ስለ ዝነበረ እሞ ነዚ ንምምላእ ዶኾን ኣብ ሕቁፎ ወሰን ሰይተብኡ ገዛእ ርእሱ ኣቀሚጡ ይኸውን? ገሊኦምውን ክቆጻጸርዎ ዘይክእሉ ቁጥዓ ነበሮም። ሌዊን ስምኦንን ኣብ ዲና ሓፍቶም ዝተፈጸመ ዓመጽ ሕነ ንምምፍዳይ ኣብ ንጉስ ሓሞርን ህዝቡን እኩይ ዝኾነ ምኽሪ መኺሮም እዮም። ብቁጥዓዖም በሮኾዳ ብዕራይ ሰቢሮም። ኣብ ማእኸል እቶም ዝነበርዎም ህዝቢ ድማ ንምኽንያት ንሕማቅ ጨና ኮይኖም። ስምኦንን ሌዊን ግና ክሳብ ክንድዚ ዝተቆጥዑ ኣብ ውሽጦም መጉዳእቲ ወይውን ነፍሳዊ ቁስሊ ስለዝነበሮምዶ ይኸውን?
ኣብ መጨረሽታ`ውን እንተኾነ ያዕቆብ ነዚ ኹሉ ከዕርዮ ዕድል ነይርዎ እዩ። ኩሎም ደቁ ምስ ተኣከቡ ብዛዕባ ዝሓለፈን መጻኢ ሂወቶም ክዛረብ ከሎ፡ ካብቲ ዝሓለፈ ዝተፈለየ ኣይነበረን። ንሮቤል ክዳን ወሰን ሰበይቱ ስለ ዝቀልዐ፡ ብኹርና ኣይግብኣካን እዩ ተባሂልዎ። ንስምኦንን ንሌዊን ዝተቆጥዕዎ ብምዝካር ነፍሰይ ኣብ ምኽሮም ኣይትውዓል ብምባል ንሕልናኻ ዝትንክፍ ዘረባ ተዘርቦም። ያእቆብ ይቅሬታ ምሕረት ክምህሮም ጽቡቅ ኣጋጣሚ እዩ ነይሩ። ምናልባት የሕዋት ዮሴፍ ዝነበሮም ስርዓት ዝጎደሎ ኣካይዳ መበገሲኡ ኣብኦም ከም ዝግባእ ጌሩ ስለ ዘየዕብዮም እንተኮይኑ ኣይፍረዶምን እዩ። ሰብ ምስ የሕዋቱን ኩሉ ሰብን ፍቅሪ ዝመልኦ ጥዑይ ኣካይዳ ንኽህልዎ ኣብ ገዛእ ርእሱ ዘለዎ ኣጠማምታ (self-esteem) ግደ እንተሃልይዎ የሕዋት ዮሴፍ ዝኸድዎ መገዲ ክትርድኦ ዘጸግም ኣይኮነን። ሓደ ሰብ’ውን ኣብ ገዛእ ርእሱ ዘለዎ ኣጠማምታ በቲ ካብ ስድራኡ ብፍላይ ካብ ኣብኡ ዝምገቦ ፍቅሪን ሓልዮትን ዝዕቀን እንተኮይኑ፡ እዚ የሕዋት ዮስይፍ ዝጎደሎም ይመስል። ስለዚ ክፍወሱ ኣብ ገዛእ ርእሶም ዘለዎም ኣጠማምታ ክዕረ ናይ ግድን እዩ።
ዎ’ኣምላኽ ኣርኣያ ዝኾኑ ኣቦታት ሃበና!!