ጨናና መታን ከይከፍእ 2ይ-ክፋል

2 ቆሮ 2፣ 14-16

ኣብ ዝሓለፈ ጽሑፈይ ካብ ታሪኽ ያእቆብን ደቁን ብምብጋስ፣ ደቁ ብዝፈጸምዎ ሕማቅ ተግባር ጨናኦም ኣብ ከባቢኦም ከም ዝኸፍአ ገሊጸ ነይረ። እቲ ዝኸድዎ መገዲ ካብ ቑጥዓን ጉርሕን ምትላልልን ዝተላዕለ ስለ ዝነበረ፣ ን”ሕማቅ ጨና” ምኽንያት ከም ዝዀኑ ገይርዎም። ብምቅጻል ድም ምስኡ ኣተሓሒዝ፣ ብዛዕባ ማንነትን እንታይነት ኣመንቲ ክርስትያናት ክጽሕፍ እየ።


“ብክርስቶስ” ብምእማና፣ ዝዀናዮን ዝተቀብልናዮን ማንነት ብዙሕ እዩ። ብሓጢኣት ዝጠፍእ ኣረጊት ሰብ፣ ኣዳማዊ ባህርይ፣ ኣብ መሰቀል ቀቲሉ፣ ብመልክዑን ምስሉን ዝተፈጥረ ሓድሽ ሰብ ኣልቢሱና። ብሓዳስ ህይወት ክንመላለስ ምስኡ ሞይትና፣ ምስኡ ድማ ተንሲእናን። ናይዚ “ሓድሽ ሰብ” ማንነት ድማ ከም ናይ ኣምላኽ ዝበለ፣ ናይ ኣምላኽ ህይወት ክነብር ዓቅሚ አለዎ። ኣብ መጽሓፍ ቅዱስ ድማ ብዙሕ ሳዕን ብብዙሕ መገድን ተገሊጹ ንረኽቦ። ኣብ መጽሓፍ ኤፌሶን ጥራይ ልዕሊ 32 ግዜ ዝኸውን “ብ” “ኣብ” ክርስቶስ ዝብል ተጠቂሱ ንረክብ። እዚ ኸኣ በቲ ክርስቶስ ኣብ መስቀል ዝፈጸሞ ስራሕ ዝረኸብናዮ ዝዓብየ በረኸት እዩ። ኣብ 2ቆሮ2፣ 14-16 እንተነቢብና ድማ ከምዚ ዝብል ንረክብ፣ “ንገሊኦም ካብ ሞት ናብ ሞት፣ ንገሊኣቶም ድማ ካብ ህይወት ናብ ህይወት ነሰጋግር መኣዛ ክርስቶስ ኢና”። እዚ ብክርስቶስ ብምእማና ዝረከብናዮ ሓድሽ ማንነት እዩ። ኣዝዩ ዘደንቅ ዕምቆት ድማ ኣለዎ።


ኣቀድም ኣቢልና እንተነቢብና፣ “እ/ሔር ብክርስቶስ ኣቢሉ ኩሉ ግዜ ናብ ዓወት ከም ዝመርሓና” ብምርዳእ ሃዋርያ የመስግን። እዚ ኣብ ትግርኛ “ናብ ዓወት ዝመርሓና” ኢልዎ ዘሎ፣ ኣብ ካልእ ቋንቋ “ብክርስቶስ ጌሩ ንዓወት ዝገበረና” ዝብል ሓሳብ ሒዙ ንረኽቦ። ፍልልዩ ድማ ዓቢ እዩ። ምስቲ ኣብ ቆሎ2፣15 ዘሎ ሓሳብ ዝሰማማዕ ትርጉም ኣለዎ። እቲ “ንሕልቅነትን ስልጣንን ኣጽዋሮም ገፊፉ ብግልጺ ኣስተሓፈሮም” ኢልዎ ዘሎ፣ ኣብ ናይ እንግሊዘኛ ቛንቛ “ ኣብ ልዕሊ ሕልቅነትን ስልጣናትን ምስ ተዐዊቱ ብግልጺ ኣስተሓፈሮም” ዝብል ትርጉም ይህቦ። እዚ ማለት ክርስቶስ ኣብ መስቀል ብሙማቱ፣ ነቶም ጸላእቱ ስዒሩ ኣስትሓፊርዎም። ብተመሳሳሊ መገዲ ድማ የሱስ ብሞትን ትንሳኤን ንሓይሊ ጸልማት ስዒሩ፣ ንዓናውን ብፍቅሪ ስለ ዝሰዓረና፣ ካብቲ ገዚኡና ዝነበረ ሓጢኣት ሓራ ጌሩና። ንሕና ድማ ኢድና ብምሃብ ንዕኡ ተማሪኽና። እዚ ድማ “ዓወት” ናይ መስቀል ስራሕ ኣባና የመልኽት። እዚ ኸኣ ንኻልኦት ናይ “መስቀል ዓወት” ንምንጋርን ንምእዋጅን ንህይወትና ብቁዕቲ ይገብራ። እዚ ኸኣ “ሽቶ ክርስቶስ” ክንብሃል ዘኽኣለና። ብፍላይ ድሕረ ባይታ ናይቲ ሓሳብ እንተተመልኪትና፣ ሃዋርያ ጳውሎስ ዝዛረበሉ ዘሎ ሓሳብ ብቀሊሉ ክርድኣና ይኽእል።


እዚ ሃዋርያ ጳውሎስ ኣብ 2ቆሮ2 ዝዛረበሉ ዘሎ ሓሳብ፣ ሮማውያን ኣብ ውግእ ስዒሮም ክምለሱ ከለው ዝኸውን ዝነበረ ስርዓት እዩ። ሓደ ሮማዊ ጀነራል ካብ ውግእ ስዒሩ ናብ ከተማ ክምለስ ከሎ፣ እቶም ዝማረዀም ጸላእቱ ደድሕሩ እናሰዓብዎ ብኣደባባይ ይስነ ነበረ። መስዋእትን ዕጣንን እናተሰዋኣሉ ብኽብሪ እናተዓጀበ ይሓልፍ። እዚ ድማ ናይቲ ጀነራል ምልክት “ዓወት” እዩ። ስለዚ በቲ ቦታ ዝሓልፍ፣ ነቶም ምሩኻትን ነቲ ዝተክኽ ዕጣንን መስዋእትን ምስ ዝርኢ፣ ናይ ዓወት በዓል ይግበር ከም ዘሎ ብቀሊሉ ክርዳእ ይኽእል። ናይቲ ቦታ “ሽቶ” እኹል ምስክር እዩ። ብምኽንያት ጽምብል ዓወት ኣብቲ ቦታ ዝጨኑ ሽቶ ብቁዕ መግለጺ ዓወት እዩ። ንሕና’ውን ንፍቕሪ ክርስቶስ ምሩኻት ብምዃና፣ የሱስ ከም ዝተዓወተ ምስክር ኢና። ባህርይን ማንነትን ናይ ኣምላኽ ሒዝና ምስ እንመላለስ፣ ህይወትና ናይቲ ክርስቶስ ኣብ መስቀል ዝገበሮ ስራሕ መግለጺ ይኸውን። ህይወትና ብናይ መስቀል ሓይሊ ስለ ዝተለወጠ፣ ክርስቶስ ከም ዝሞተን ድማ ከም ዝተንስአን ሰብ ክንገሮ ኣየድሎዮን። ኣነባብራና ቅኑዕ መግለጽን መልእኽትን ይኸውን። ከምቲ ዕጣን ሓዊ ምስ ቀረቦ ዝተክኽ፣ ይተክኽ ከም ዘሎ ድማ ካብ ርሑቅ ስለ ዝሽትት ኣቃልቦ ሰባት ዝስሕብ፣ ብሓይሊ ወንጌል ዝተለወጠ ህይወት ድማ ከምኡ ይኸውን።


ኣብዛ ምድሪ ክነብር ከለና፣ ንሕና “ሽቶ፣ መኣዛ” ክርስቶስ ኢና። “መስቀል ክርስቶስ ነቶም ዝኣመኑ ሓይሊ ኣምላኽ ንምድሓን እዩ” ከም ዝተባህለ፣ ሓጢኣትን ፍርሒ ሞትን ብናይ መስቀል ስራሕ ከም ዝተሳዕረ፣ ክርስቶስ ድማ ንጽድቅና ከም ዝተንስአ እንገልጽ “መኣዛ” ዘለና ኢና። ምናዳ እኳ ንገዛእ ርእስና ሞይትና፣ ነቲ ስሌና ዝሞተን ዝተንስአን ክርስቶስ ክንነብር ከለና፣ እቲ ግሩም ዝዀነ ባህርይ ኣምላኽ ኣባና ስለ ዘንጸባርቅ፣ ንኣምላኽ ዘሕጉስ ኣካይዳ ጥራይ ዘይኰነ ኣብ ቅድሚ ሰባት ጽቡቅ መኣዛ ስለ እንኸውን፣ ሰባት ኣሉ ክብልሉ ዘይክእሉ ቅኑዕ ምስክር “ናይ መስቀል ዓወት” ንኸውን። ሃዋርያት ምስ ክርስቶስ ከም ዝነበሩ ወልሓደ ክይነገሮም ፈርሳውያን ዘለለይዎም፣ ንመንግስቲ ኣምላኽ ዝበቅዕ ህይወት ምስ ዝህልወና፣ ብናይ መስቀል ስራሕ ካብ ሓይሊ ሓጢኣትን ፍርሒ ሞትን ሓራ ከም ዝወጻና፣ ነቲ ስሌና ዝሞተ ከም ዝዀና፣ ነቶም ኣብ ወጻኢ ዘለዉ ብዙሕ መግለጺ ኣየድልዮምን። ክርስቶስ ኣባና ንኸይርእይዎ ብኸፈር ግብሪ ስጋ እንተዘይተኸልኪሎም፣ ኣብ ሓጢኣት ምህላዎምን ክርስቶስ ድማ ከም ዘድልዮም ግሉጽ መልእኽቲ እዩ። ስለ ዝዀነ ነቶም ፈትዮም ንወንጌል ዝቅበልዎ ካብ ህይወት ናብ ህይወት፣ ነቶም ፈትዮም ዝነጽግዎ ከኣ ብዘይ ምኽንያት ንኽዀኑ እንገብር “ሽቶ፣ መኣዛ” ዘለዎ ህይወት ይህልወና። እዚ ኸኣ እዩ ናይ ሓቂ ማንነትና።


ከም ደቂ ያእቆብ ብቁጥዓን ብጉርሕን ዘይኰነ ብለውሃትን ድንጋጸን እንተተመላሊስና፣ ጨናና ንኻልኦት ዝስሕብን ደስ ዘብልን ይኸውን። ስለምንታይ እዩ ጨናኦም ኣብ ማእኸል እቶም ምስኦም ዝነበሩ ኣህዛብ ዝኸፍአ ግዲ? ብይቅሬታን ምሕረትን ፍቅርን ስለ ዘይተመላለሱ’ዶ ኣይኰነን? ብሰላምን ብዘይ ፍርሃት ንኽመላለሱ ጨናኦም ከጸብቁ ነይርዎም። ብሓርቆቶም በረዀዳ ስለ ዝሰበሩ፣ ብግርሖም ድማ ኣጉባዝ ስለ ዝቀተሉ፣ “ጨናኦም” ኸፊኡ። ሰብ ክቀርቦም ኣይፈተወን። ሕማቅ ጨና ዘልዎ መን ክቀርቦ ይፈቱ? ኣብ ቅድሚኦም ምንባር ብሓጎስን ብናጽነትን ዘይኰነ፣ ብስቅቅታን ስክፍታን ኰይኑ። ኣብ ዓንኼል ናብርኦም ማንም ሰብ ክጽንበር ኣይደለየን። ካልኦት ከም ዝፈርህዎምን ዘክብርዎም ኣይኰኑን። መንግስትን ካህናትን ክዀኑ ተጸዊዖም ክነሶም፣ ባህርይ ኣምላኽ ለቢሶም ስለ ዘይተመላለሱ፣ ሰባት ነቲ ዘድሓኖምን ዝመርሖምን ክርእይዎ ኣይከኣሉን። ካብ መንጉኦም ከርሕቅዎም፣ ካብ ከባቢኦም ክኣልይዎም ደለዩ። ከምቲ ህይወት ስድራቅ ሚሳቅ ኣብደኔጎ ብሓዊ ሓሊፉ ጥዑም መኣዛ ዘሽተተ ህይወቶም ንምስጋና ዝዀነ፣ ህይወት ደቂ ያእቆብ ግና ከምኡ ኰይኑ ኣይተረኽበን። ስለዚ ከባቢኦም ተጸይፍዎም። ፍቅሪን ይቅረታን ኣብ ህወቶም ኣይነገሰን። ንዝበደልዎም ኣይሓደጉሎምን። ድንጋጸ ዘበለ ካባታቶም ሃደመ። ንመስበርቲ ካልኦት ፋዕራኦም ኣይገበሩን። ድኻም ካልኦት ርእዮም ኣደንገጹን። ብኣንጻሩ ንምጥቓዕን ምብራስን ተጠቒሞምሉ። “ጨናኦም” ስለ ዝኸፍአ ህይወቶም ናብርኦምን ሰሓቢ ኣይኰነን። ስለዚ ድማ ሰባት መጎሶም ኣይደለዩን። እዚ ኸኣ ውድቀት እዩ።


ኣብ መወዳእታ ክንሓቶ ዘለና ሕቶ ድማ፣ “ሽቶ ክርስቶስ” ናይ ሓቂ ማንነትና እንተኰይኑ፣ ጨናና ተገሊጹ ሰባት ክርስቶስ ኣባና ከሽትትዎ እንታይ ንግበር? እቲ ኣባና ተኸዚኑ ዘሎ “መኣዛ” ሃነን ዝብለሉ መገዲ ብኸመይ እዩ? ዝብል እዩ።