ግብሪ እግዚኣብሄር

“ሰማያት ክብሪ ኣምላኽ የዘንትዉ፣ ጠፈራት ከኣ ግብሪ ኣእዳዉ የውሪ።” (መዝ.19.1)

ፍልጠት ወዲ-ሰብ ካብ ጊዜ ናብ ጊዜ እናዓበየ እዩ ዝኸይድ ዘሎ። ሓደ መዳይ ናይ ምርምር ድማ ብዛዕባ ጠፈር እዩ። ወዲ ሰብ ንመጀመርያ ጊዜ ናብ ጠፈር እተጓዕዘ ልክዕ ቅድሚ 50 ዓመት እዩ።

እቲ ኩሉ ጊዜ ንተመራመርቲ ኣዝዩ ዘደንቖም ነገር ድማ ዕቤት ናይዚ ጠፈር እዩ። እስኪ ገለ መሰረታዊ ሓበሬታ ብምሃብ ክጅምር። ንውሓት ቀይሕ ባሕሪ ኣብ ዶብ ኤርትራ ኣስታት 1,000 ኪሎሜተር እዩ። ካብ ጫፍ ምብራቕ ክሳብ ጫፍ ምዕራብ ኣፍሪቃ ኣስታት 7,300 ኪሎሜተር እዩ። ቅናት ዓለም ድማ ኣስታት 40,000 ኪሎሜተር እዩ። ወርሒ ካብ መሬት ኣስታት 400,000 ኪሎሜተር ርሒቓ ትርከብ። ጽሓይ ድማ ኣስታት 150,000,000 (150 ሚሊዮን) ኪሎሜተር። ክንዮ’ዚ ሓሊፍና ብዛዕባ ጠፈራት ክንዛረብ እንተዀና ግና ኪሎሜተር ከም መዓቀኒ ንኽንጥቀመሉ ኣዝዩ ኣዝዩ እዩ ዝንእሰና። ስለዚ ድማ ካልእ ‘ዓመት ብርሃን’ (Lightyear) ዝብሃል መዓቀኒ ኢና ንጥቀም። ‘ዓመት ብርሃን’ ማለት ብርሃን ንሓደ ዓመት ዝጓዓዞ ርሕቀት ማለት እዩ። ብርሃን ኣብ ሓደ ካልኢት (ሰከንድ) 300,000 ኪሎሜተር ይጉዓዝ። እዚ ማለት፣ ኣብ ሓደ ሰዓት 1,080,000,000 ኪሎሜተር (1.08 ቢሊየን ኪሎሜተር)፣ ኣብ ሓደ መዓልቲ ድማ 25.92 ቢሊየን ኪሎሜተር ማለት እዩ። ስለዚ ድማ ኣብ ዓመት 9.46 ትሪሊየን ኪሎሜተር (9,460,000,000,000 ኪሎሜተር) እዩ ዝጓዓዝ። እንበኣር ነዚኣ ከም ሓንቲ መስመር መዓቀኒ ንሓዛ።

መሬት ምስ ካልኦት ተመሳሰልቲ ዓለም ኣብ ዙርያ ጸሓይ ትዘውር፣ ጸሓያዊ ስርዓት (Solar system) ድማ ይብሃል። እዚ ከም ሓደ ገዛውቲ እንተወሲድናዮ፣ ገዛውትና (Solar system) ኣብ ሚልኪ-ወይ ጋላክሲ (Milky Way Galaxy) እዩ ዝርከብ። ሚልኪ-ወይ ጋላክሲ ድማ ሓደ ክፋል ናይ ጠፈር እዩ። ሚልኪ-ወይ ጋላክሲ ከም መሽረፈት ዝመስል ቅርጺ ዘለዎ ኮይኑ ሰንጣቒቱ ድማ 100,000 ዓመት ብርሃን እዩ። ዘክር መዓቀኒና ዓመት ብርሃን እዩ። ስእሊ ተመልከት። እቲ ኣብ ማእከል ዘሎ ብሩህ ነገር ጽሓይ ኣይኮነን። ዕብየቱ ናይ ጸሓይ 4 ቢሊየን ዕጽፊ እዩ። ጸሓይን ዓለምናን ኣብቲ ተመልኪቱ ዘሎ ቦታ እየን ዝርከባ። ገዛውትና (Solar system) ካብኡ 26,000 ዓመት-ብርሃን ርሒቑ እዩ ዘሎ። ብጠቕላላ ኣብ ሚልኪ-ወይ ካብ 200-400 ቢሊየን ከዋኽብቲ ከምዘለዉ ይእመን። ነዚኦም ክንቆጽሮም እንተዀንና ድማ፣ ሓንቲ ኾኾብ ኣብ ሓንቲ ካልኢት እናቖጸርና ክንውድኦም ኣስታት 3,000 ዓመት ይወስደልና።

ኣብ ብዘሎ ጠፈር ካብ 100-200 ቢሊየን ዝኣኽሉ ከም ሚልኪ-ወይ ጋላክሲ ዝኣመሰሉ ከምዘለዉ ይእመን። እቲ ንተመራመርቲ ጠፈር ዝዓበየ ሕንቅልሕንቅሊተይ ኮይንዎም ዘሎ ነገር እንበኣር ኣብዚ ክንድዚ ዝኣክል ዓቢ ጠፈር ህይወት ዘለዎ ፍጡር ኣብ ምድሪ ጥራይ እዩ ዝርከብ ኢልካ ምእማን እዩ። ብርግጽ’ውን “ምድሪ ጥራይ ህያው ፍጡር ዘለዋ እንተኾይና እዚ ኹሉ ጠፈር ደኣ እንታይ እዩ ትርጉሙን ጥቕሙን?” ኢልካ ምሕታት ግቡእ እዩ። መልሲ ድማ ኣለዎ። ከምቲ ዘማራይ ዝበሎ፣ እዚ ዘደንቕ ፍጥረት ጠፈር ክብሪ ኣምላኽ እዩ ዘዘንቱ፣ ከዋኽብቲ ሰማይ ግብሪ ኣእዳው ኣምላኽ እዩ ዘውሪ። ብዓው ዝበለ ድምጺ ዕቤት እግዚኣብሄር እዩ ዝነግር። ንጠፈራት ንዕቅነሉ መዓቀኒ ዘክር፣ ኣምላኽ ግና ንሰማያት በጻብዑ ይስድሮ (ኢሳ.40.12)። ኣብ ብዘሎ ጠፈር ዘሎ ብዝሒ ከዋኽብቲ ሕሰቦ፣ ኣብ ሚልኪ-ወይ (ክፋል ናይቲ ‘እተፈልጠ ጠፈር’) ዘለዉ ከዋኽብቲ ጥራይ ቆጺርና ንኽንውድኦም 3,000 ዓመት ይወስደልና። ኣምላኽ ግና ንኹሎም ይቖጽሮም፣ በብስሞም ድማ ይጽውዖም (መዝ.147.4)።

ካብ የዒንቱ እተኸወለ የልቦን። እቲ ንመጀመርታ ጊዜ ኣብ ወርሒ ዝወረደ ተመራማሪ ጠፈር ኒል ኣርምስትሮንግ ብዛዕባ ጉዕዞኡ ተሓቲቱ ክምልስ እንከሎ ከምዚ ኢሉ፣ “ናብ ምድሪ ገጸይ ክምለስ እንከለኹ ኣብ ርሑቕ ክንዲ ዓተር ኮይና ትራየኒ ዝነበረት እታ ዓባይ ዓለምና፣ ነጻብዐይ ኣብ ቅድመይ ዘርጊሔ ሙሉእ ብሙሉእ ክሽፍና ከኣልኩ። ንርእሰይ ኣዚየ ግዙፍ ጌረ ኣይኮንኩን ርእየያ። ብኣንጻሩ ኣዚየ ደቂቕ ፍጡር ምኻነይ እየ ተረዲኤ።” ርግጽ ብዛዕባ ጠፈር ክንሓስብ እንከሎና ክሳብ ክንደይ ደቀቕቲ ፍቱራት ምዃንና እዩ ዝርደኣና። ከምቲ ዘማራይ ድማ “ዎ እግዚኣብሄር፣ ሰብ እንታይ እዩ ትፈልጦ? ወዲ ሰብከ እንታይ እዩ እትዝክሮ?” ንብል(መዝ.144.3)። ኣምላኽ ኣዝዩ ዓቢ እዩ።

ስለዚ ድማ ኣበይ ኩነታት ንሃሉ፣ እንታይ ጻር ይሃልወና፣ ብኸመይ ዝበለ ፈተና ንሕለፍ፣ ኣምላኽ ክሳብ ክንደይ ዓቢ ምዃኑ ንዘክር። ንኹሉ ጾርና ድማ ናብኡ ነውድቆ። ንሱ ይሓልየልና ስለዝኾነ።

ክብሪ ነቲ ዓቢ ኣምላኽ ይኹን!